Stres, czy naprawdę go rozumiemy?
Stres to choroba cywilizacyjna XXI wieku. Bez problemów można zdefiniować go jako przyczynę wszelkich problemów pojawiających się na podłożu psychicznym człowieka. Co więcej, coraz częściej mówi się także o jego ogromne negatywnym wpływie na pracę przewodu pokarmowego. Ten temat jest wszechobecnie popularny w otaczającym nas świecie. Ogólnie rzecz biorąc najważniejsza jest umiejętność radzenia sobie z nim co zniweluje jego destrukcyjne skutki. Przede wszystkim należy zadbać o wartościowe odżywienie organizmu, ogólną higienę oraz utrzymywanie otwartych relacji międzyludzkich.
Stres i jego skutki
Stres jest w obecnych czasach nieodłącznym elementem ludzkiej egzystencji. Wydaje się, że wiemy już o nim wszystko. Pomimo tego nadal ciężko jest nad nim zapanować i wyeliminować go z życia. Wszystkie czynniki stresogenne jakimi są: ciągłe wzrastające uprzemysłowienie, nieustanna rywalizacja oraz szybkie tempo życia są elementami powstawania wielu chorób i dolegliwości. Należą do nich depresja, nowotwory, choroby wrzodowe, układu krążenia, alergiczne i także autoimmunologiczne. Przewlekle występujący stres wywołuje nieodwracalne skutki w organizmie, rozregulowując tym samym całe jego działanie. Doprowadza do osłabienia zarówno fizycznego jak i psychicznego. Towarzyszy temu nieustanne zmęczenie, obniżenie sprawności niemalże wszystkich układów w tym najważniejszego uk. immunologicznego. Efektem tego zwiększa się ryzyko zachorowania, dłużej trwają procesy regenerujące i oczyszczające organizm. Człowiek może funkcjonować prawidłowo tylko dzięki zachowaniu równowagi wewnętrznej adaptując się do ciągle zmieniających się warunków zewnętrznych. Stres na każdego człowieka wpływa nieco inaczej. Zależy to od osobistej filozofii życia, odporności psychicznej i także podatności.
Czy stres buntuje jelita?
Bunt organizmu w okresie nawracającego stresu przejawia się, nie tylko zaburzeniami osobowości, ale także dotyczy on przewodu pokarmowego a w szczególności jelit. Spada naturalna mobilizacja organizmu do rozkładu przyjmowanego pokarmu. Mózg reguluje procesy odpowiedzialne za uczucie sytości oraz łaknienie, które przy permanentnym stresie zostaje zahamowane. W takim wypadku większość pracy przechodzi do jelita grubego, gdzie bakterie jelitowe radzą sobie z tym z natury perfekcyjnie, gdy znajdują się tam w odpowiednim stanie ilościowym i jakościowym. Problem jest to, iż stres znacznie eliminuje i obniża ich populację. Jelita buntują się w efekcie dochodzi do nudności, wzdęć, bólów brzucha, zaparć na zmianę z biegunkami, czasem kończąc na nawracającej nadwrażliwości jelit. Następuje nieporozumienie miedzy mózgiem a jelitami. Sygnały o złym funkcjonowaniu jelit są tłumione przez stan stresowy, który zaburza odbiór informacji pochodzących z wnętrza organizmu. Reasumując, stres zaburza trawienie a zaburzenie trawienia spowodowane jest m.in. zmianą mikroflory jelitowej w jej naturalnym ekosystemie.
Nerwy jelit
Jelita mają swój własny system komórek nerwowych. Posiadają rozmaite substancje przekaźnikowe, materiały ochronne dla unerwienia, dzięki którym są ściśle połączone z centralą emocjonalną- mózgiem. W sytuacjach stresowych, w momentach podejmowania ważnych decyzji a także emocje którymi się dzielimy i których doznajemy są powiązane z odczuciem w jelitach. Ludzkie samopoczucie, emocje i występujący stan stresowy nie tylko przejawia się zewnętrznie, na skórze, w mimice twarzy, w ruchach bezwarunkowych, ale także ujawnia się wewnątrz organizmu. Towarzyszą temu wzdęcia, gazy, ból brzucha. Sygnały wysyłane przez przewód pokarmowy trafiają do różnych części mózgu. Przeprowadzono badania, służące określeniu miejsca odbioru bodźców. Bardzo jasne wnioski i późniejsze dociekania przyniósł eksperyment przeprowadzony przez zespół irlandzkich naukowców. Ich założeniem było wpłynięcie na determinację przetrwania myszy poprzez zaszczepienie bakterii z rodzaju Lactobacillus rhamnosus. Wyniki badań ukazały większą determinację do przetrwania wśród myszy zaszczepionych, co więcej stwierdzono u nich niższy poziom hormonów stresu. W ciele człowieka efekt jest podobny. Bakterie jelitowe przyczyniają się do neutralizacji stresu, wystąpienia depresji, zaburzeń psychosomatycznych a dostarczane regularnie wpływają na redukcję stężenia hormonu stresu. Ogólnie ujmując wiele stanów emocjonalnych ma swoje konsekwencje w strefie żołądkowo- jelitowej. Dlatego za stan psychiczny nie jest odpowiedzialny tylko i wyłącznie mózg.
Jelita jako „drugi mózg” człowieka
Pewne jest, że mózg współpracuje z jelitami. Można to zaobserwować już od samych narodzin dziecka. Dziecko niemalże od razu sygnalizuje gdy jest głodne, jest niespokojne kiedy ma biegunkę czy występują u niego kolki. Wraz z biegiem czasu ludzie zaczynają używać innych zmysłów do poznania świata jakimi jest wzrok, dotyk, smak, węch. Jelita zaś stają się bardziej dyskretnym narzędziem. Jedną z wielu podstawowych funkcji jaką pełnią jelita można porównać do alarmu który aktywuje system obronny i pobudza do działania. Liczne badania naukowe wykazały, że układ nerwowy rozłożony na powierzchni jelit funkcjonuje niezależnie od mózgu, pomimo tego, że pozostaje z nim w ścisłym związku. Reagują na stres, napady agresji, poczucie radości i motywacji. Nierzadko osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne, stany depresyjne czy lękowe mają także stwierdzone dysfunkcje jelit. Co więcej, zależność ta często potrafi być odwrotna.
Co to oznacza?
Problemy jelitowe mogą pogarszać stan psychiczny człowieka. By dowieść temu założeniu wykonano badania. Przeprowadzono je wśród osób z podrażnionymi jelitami z wykorzystaniem balonika, który umieszczono w jelitach. Nadmuchano go śledząc jednocześnie aktywność mózgu w efekcie wykazana została korelacja miedzy tymi dwoma narządami. Ogólnie ujmując, nie zauważono zmian obrazowania w mózgu osób zdrowych natomiast u osób z podrażnionymi jelitami rozciąganie się balonika wywołało wyraźnie podwyższoną aktywność w partii mózgu odpowiedzialnej zwykle za przetwarzanie nieprzyjemnych emocji. Układ nerwowy jelit określa się mianem „drugiego mózgu”. Dzieje się tak dlatego, że sam wyznacza sobie tryb pracy podczas trawienia pokarmu, przyswajania drogocennych wartości odżywczych i wydalania zbędnych resztek.
Profilaktyka. Jak zapobiegać skutkom stresu?
Dla osób dotkniętych stresem idealnym rozwiązaniem będzie regularne wspomaganie organizmu probiotykami. Stanowią one skuteczne wsparcie zarówno profilaktyczne jak i terapeutyczne. Kompleksowe, witalne bakterie probiotyczne są zdolne do zasiedlania przestrzeni jelit. Najcenniejsze są te, które zawierają wartościowe metabolity, wyprodukowane przez bakterie. Metabolity są wsparciem nie tylko dla organizmu, ale także dla obecnych w nas prozdrowotnych bakterii autochtonicznych. Umożliwiają im regenerację i powrót do ważnej równowagi mikrobiologicznej.