Borelioza to bardzo specyficzna choroba. W ogromnej mierze jej przebieg oraz nasilenie objawów jest uzależnione od organizmu zarażonego. W szczególności o rozwoju schorzenia i uszczerbku na zdrowiu decyduje zdolność organizmu do odpowiedzi immunologicznej oraz ogólny stan zdrowia. U niektórych borelioza przebiega w łagodny sposób, natomiast u innych może spowodować trwałe i nieodwracalne uszczerbki. U niektórych objawy występują już po kilku dniach, zaś u innych rozciągają się w czasie. Zdiagnozowanie może odbyć się nawet po kilku latach. Owa choroba dotyka zarówno ludzi i zwierzęta.
W związku z pojawieniem się w naszej ofercie suplementów diety dedykowanych osobom zmagającym się z boreliozą ProbioBorelio, postanowiliśmy bliżej przedstawić zagadnienia związane z chorobą. Z pewnością pojawi się kilka artykułów, w których przedstawimy istotne informacje dotyczące przebiegu oraz jej specyfiki.
Borelioza – wieloukładowa choroba zapalna
Borelioza jest wieloukładową chorobą zapalną, która jest przenoszona przez kleszcze. Nazywana inaczej „chorobą z Lyme” (Lyme disease) lub krętkownicą kleszczową. Zdiagnozowanie jej należy do skomplikowanych, ponieważ obraz kliniczny jest bardzo trudny do rozpoznania. Dodatkowo wykrycie czynnika wywołującego chorobę, którym jest Borrelia burgdorferi również nie należy do łatwych. Charakterystycznym, pierwszym objawem dla boreliozy jest zmiana, która pojawia się na skórze, zwana rumieniem wędrującym. Od wystąpienia rumienia wędrującego, po kilku tygodniach lub miesiącach mogą pojawić się inne objawy tj. zaburzenia w układzie neurologicznym, stawowym oraz sercu.
Tereny Polski zasiedla wiele gatunków kleszczy lecz zakażenie najczęściej przenoszone jest przez gatunek kleszcza pospolitego. Inicjacja Borrelii burgdorferi odbywa się poprzez bezpośredni kontakt pasożyta z żywicielem. Zakażenie odbywa się po przedostaniu się wymiocin bądź śliny kleszcza do organizmu. Za pomocą aparatu kłująco-ssącego, implantuje się w skórze i dzięki temu może pobierać krew. Proces wszczepienia się pasożyta jest dla żywiciela niewyczuwalny, ponieważ wprowadza do organizmu substancje znieczulającą.
Niewątpliwie w przypadku ugryzienia bardzo istotny jest czas reakcji. Należy jak najszybciej usunąć kleszcza z powierzchni skóry, dzięki temu minimalizuje się ryzyko zakażenia krętkami Borrelli. Według badań zakażenie może nastąpić dopiero po upływie 24 / 48 godzin od czasu wkłucia pasożyta.
Borelioza – objawy
Wcześniej już wspomnieliśmy, że borelioza nie należy do chorób łatwych do zdiagnozowania i tym bardziej leczenia. Najwcześniejszym objawem rozpoznawczym jest wystąpienie tzw. rumienia wędrującego, który pojawia się zazwyczaj w okolicy wkłucia kleszcza. W ciągu kilku tygodni bądź miesięcy od wystąpienia rumienia mogą uzewnętrznić się symptomy neurologiczne, zajęcie mięśnia sercowego lub stawów. Objawy te mogą się również nakładać. Często dzieje się tak, że choroba przez wiele lat nie daje żadnych objawów. Nierzadko symptomy tej choroby są mylone z innymi. Spośród typów boreliozy można wyróżnić jej trzy rodzaje:
- borelioza stawowa
- borelioza kardiologiczna
- neuroborelioza
Poszczególne fazy boreliozy
Kliniczne objawy boreliozy są podzielone na trzy różne okresy, które objawiają się charakterystycznymi dla danej fazy symptomami.
Faza pierwsza pojawia się kilka dni bądź kilka miesięcy po ukąszeniu przez kleszcza. U 50 – 70% chorych charakteryzuje się pojawieniem na skórze rumienia wędrującego, rzadziej natomiast chłoniaka limfatycznego. Objawami w tej fazie są bóle głowy, mięśni oraz stawów. Co więcej, mogą występować zmiany temperatury ciała, powiększenie węzłów chłonnych, senność, zmęczenie oraz ogólne osłabienie organizmu.
Faza druga rozpoczyna się po kilku tygodniach bądź miesiącach od ukąszenia (3-6). W tym okresie bakterie zajmują przestrzeń narządów wewnętrznych. Symptomami charakterystycznymi jest zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia. Dodatkowo mogą nastąpić niebezpieczne zmiany w układzie nerwowym, które mogą doprowadzić do zapalenia mózgu i porażeń nerwów. Ponadto, bakterie atakują przewód pokarmowy w tym bardzo ważny organ – wątrobę.
Faza trzecia zaczyna się po miesiącu i może trwać nawet do kilku lat po kontakcie żywiciela z zarażonym kleszczem. Ten etap cechuje się przewlekłym, zanikowym zapaleniem skóry oraz różnorodnymi zmianami twardzinopodobnymi na jej powierzchni. Na tym etapie chory może spotkać się z wszelakimi niepożądanymi objawami mięśniowo-szkieletowymi, neurologicznymi i nawet zaburzeniami psychicznymi.
Borelioza stawowa
Borelioza stawowa inaczej nazywana jest boreliozowym zapaleniem stawów wywołanym przez zainicjowane krętki Borrelii burgdorferi w stawach. Objawy choroby pojawiają się w przewlekłej fazie choroby i rozsianej. W przypadku, gdy w odpowiednim czasie nie zostanie wdrożone leczenie i choroba zostanie nierozpoznana może dojść do “zajęcia” kolejnych stawów przez krętki. Często dzieje się tak, że boreliozowe zapalanie stawów jest mylone z objawami RZS, czyli reumatoidalnym zapaleniem stawów. Typowymi objawami są obrzęki, przewlekła lub nawracająca bolesność, sztywność stawów.
Objawy boreliozowego zapalenia stawów:
- obrzęk stawów
- nawracająca bolesność w okolicy stawów, głównie (łokciowego, kolanowego, skokowego, biodrowego, nadgarstka)
- zapalenie jedno lub wielostawowe wędrujące
- bóle kostno-stawowe
- ocieplenie stawów wynikające z obecności stanu zapalnego
Borelioza kardiologiczna
Z badań wynika iż, zajęcie serca przez Borrelia burgdorferi sensu lato dochodzi u 4-10% chorych. Najczęściej kilka tygodni po ukąszeniu w drugiej stadium choroby, który należy do fazy rozsianej. Z reguły objawy narządowe ujawniają się w drugiej lub trzeciej fazie choroby.
Objawy kardiologiczne
- zaburzenie prawidłowego przewodzenia bodźców w sercu (zaburzony blok przedsionkowo – komorowy)
- zaburzenie rytmu serca
- zapalenie mięśnia sercowego
- zapalenie wsierdzia
- symptomy podobne do choroby wieńcowej przy jednoczesnym braku zmian chorobowych w naczyniach wieńcowych
Neuroborelioza
Po szeregu przeprowadzonych badań, okazuje się, że najgroźniejsze w skutkach nieleczonej boreliozy są powikłania dotykające układu nerwowego. Neuroborelioza występuje u 15- 40% chorych. Czas zainicjowania bakterii w układzie nerwowym jest bardzo zróżnicowany i może przejawić się w różnych fazach choroby. Zakażenie może nastąpić szybko i ujawnić się w fazie wczesnej rozsianej lub w fazie późnej, nawet po kilku latach od momentu zakażenia. Owe fazy różnią się od siebie siła objawów.
Objawy neuroboreliozy w fazie wczesnej rozsianej:
- limfocytowe zapalenie opon mózgowych
- porażenie nerwów czaszkowych
- zapalenie nerwu twarzowego
- bolesne i napadowe zapalenie korzeni nerwowych
- silne i przewlekłe bóle głowy
- fibromialgia
- neuropatia
- osłabienie organizmu
Objawy neuroboreliozy w fazie późnej:
- przewlekłe słabo nasilone objawy encefalopatii
- przewlekłe słabo nasilone objawy polineuropatii obwodowej
- zaburzenia czucia
- zaburzenia psychiczne (objawy depresji)
- parestezje (niewłaściwe odczuwanie bodźców poprzez uszkodzenia nerwów obwodowych)
- zajęcie różnych struktur układu nerwowego (nerwów czaszkowych, obwodowych, korzeni nerwowych, mózgu)
Dlaczego borelioza należy do chorób trudnych w diagnozie?
Otóż jak się okazuje, przyczyny w trudnościach diagnostycznych leżą w mikrobiologii bakterii. Borelioza jest chorobą wywołaną przez krętki (Borrelia burgdorferi) – jedne z największych, długie, cienkie o spiralnym kształcie bakterie Gram-ujemne. Inne schorzenia wywołane przez ten typ bakterii także należą do trudnych w zdefiniowaniu. Są trudne do wykrycia oraz często nawracają imitując inne choroby. Inna chorobą wywołaną przez krętki jest np. Syfilis.
Zapraszamy do przeczytania kolejnych wpisów będących kontynuacją owego tematu, które niebawem pojawią się na stronie. W następnym artykule poruszymy kwestie sposobów diagnostyki oraz leczenia.