Dieta ketogeniczna – definicja
Dieta ketogeniczna jest definiowana na wiele sposobów. Każdą z tych definicji łączy zasadnicza cecha, do której należy zredukowana podaż węglowodanów w diecie. Dokładniejsze określenie brzmi następująco.
Dieta ketogeniczna to jadłospis, w którym podaż substratów glukogennych -węglowodanów jest na tyle nieduży by zobligować organizm do wykorzystania tłuszczu jako pierwszorzędnego źródła pozyskiwania energii i w efekcie do zwiększenia wytwarzania ciał ketonowych. Koncepcja diety ketogennej opiera się na podaży odpowiedniej ilości tłuszczu, białek oraz węglowodanów. Posiłki powinny składać się w 80 – 90% z tłuszczy a pozostałą część 10 – 20% powinny stanowić białka i węglowodany.
Dieta ketogeniczna – na czym dokładnie polega?
Stan ketozy w organizmie prowadzi do zwiększenia stężenia ciał ketonowych we krwi, do których należą kwas 3-hydroksymasłowy, kwas acetooctowey i aceton. Sprowokowany dietą polega na zredukowaniu poziomu glukozy we krwi oraz zmniejszeniu zapasu glikogenu zgromadzonego w mięśniach. Skutkiem owych działań jest zwiększenie uwalniania tłuszczy, które następnie organizm wykorzysta jako paliwo. Podczas tego procesu komórki tłuszczowe zostają przeistoczony w ciała ketonowe, które są wysokowydajnym źródłem energii. Wyczerpanie zapasów glikogenu oraz zminimalizowanie poziomu glukozy we krwi są kluczowym elementem w ketozie, ponieważ zmuszają organizm do posiłkowania się innym źródłem energii niż glukoza. W efekcie tego następuje rozkładanie zmagazynowanych trójglicerydów.
Dla kogo powstała dieta niskowęglowodanowa?
Dieta ketogeniczna została opracowana głównie z myślą o leczeniu osób cierpiących na konkretne schorzenia. Przede wszystkim dla pacjentów z padaczką i dla dzieci zmagającymi się z padaczką lekooporną. Badania wykazują, iż ten rodzaj diety jest także skuteczną, pozafarmakologiczną metodą leczenia osób cierpiących na chorobę Alzheimera oraz Parkinsona. Ponadto wskazana jest dla osób cierpiących na zespół Retta, Dravet oraz Doose. Dużą popularność zyskała wśród osób chcących zredukować masę ciała, ponieważ ciała ketonowe hamują uczucie głodu nawet przy zmniejszeniu przyjmowanych kalorii. Na dietę ketogeniczną przechodzą również osoby ćwiczące na siłowni, które chcą zwiększyć objętość tkanki mięśniowej.
Zalety diety ketogenicznej
Dieta ketogeniczna posiada zarówno plusy i minusy. Niepodważalną zaletą tego rodzaju żywienia jest pomoc w leczeniu. Dieta działa uzupełniająco, wiąże się ze ograniczeniem spożycia niektórych leków. Oprócz tego do głównych zalet diety można zaliczyć:
- Skurpulatne stosowanie się do zaleceń diety wiąże się z utratą wagi i obniżeniem poziomu tkanki tłuszczowej
- Reguluje pozom insuliny we krwi, dlatego może okazać się przydatna dla osób cierpiących na insulinooporność
- Zapewnia uczucie sytości na długi okres czasu
- Sprzyja budowaniu masy mięśniowej
Wady diety ketogenicznej
Dieta ketogeniczna nie jest wskazana dla osób zmagających się z chorobami nerek, trzustki oraz wątroby. Wynika to z faktu, iż ciała ketonowe przyczyniają się do ich obciążenia. Dlatego przed włączeniem diety należy określić stan zdrowia, wykonać badania oraz zasięgnąć porady u specjalisty dietetyki. Ponadto do efektów ubocznych diety można zaliczyć :
- Obciążenie nerek i wątroby
- Duża podaż tłuszczu może przyczyniać się do zaburzenia perystaltyki jelit oraz bólów brzucha
- Długi okres stosowania diety może zwiększa ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej oraz zwiększyć stężenie kwasu moczowego
- Ryzyko związane z niedoborem witamin oraz składników mineralnych (wypadanie włosów, zły stan skóry, stany depresyjne)
- Niewystarczająca ilość spożywanego błonnika pokarmowego
- Po restrykcyjnym ograniczeniu spożycia glukozy możliwe poczucie osłabienia, apatii
Dieta ketogeniczna – zalecane produtkty
- mięso – drób, wołowina
- ryby
- wędliny
- orzechy
- tłuszcze dobrej jakości – oliwa z oliwek, olej lniany, olej z czarnuszki, olej rydzowy, masło
- warzywa i owoce o niskim indeksie glikemicznym – ogórki, pomidory, papryka, awokado, truskawki, porzeczki, owoce leśne
Dieta ketogeniczna – niezalecane produkty
- słodycze wszelkiego typu
- produkty zbożowe – kasza, ryż, makaron, pieczywo
- miód
- dżemy
- ziemniaki
- żywność typu fast food
- alkohol
Podsumowanie
Niewątpliwie dieta ketogeniczna nie należy do diet, które można stosować nieprzerwanie. Bardzo mała ilość spożywanych węglowodanów, warzyw, owoców i produktów zbożowych jest związana z ryzykiem wystąpienia niedoborów witamin i minerałów. Włączenie diety ketogenicznej na własną rękę, bez konsultacji ze specjalistą może negatywnie odbić się na zdrowiu.