Wprowadzenie do tematu
Polifenole to największa grupa przeciwutleniaczy czyli związków neutralizujących szkodliwe działanie wolnych rodników. Występują głównie w owocach, warzywach, liściach, korzeniach oraz ziarnach. Na dzień dzisiejszy poznanych jest około 8000 tych związków. Liczne badania kliniczne oraz epidemiologiczne wskazują na ich szerokie działanie prozdrowotne.
Tematem polifenoli zaczęto interesować się pod koniec XX w. kiedy odkryto, że u podłoża miażdżycy i nowotworów leży stres oksydacyjny czyli nadmiar wolnych rodników. Do takiej sytuacji dochodzi najczęściej podczas stosowania złej diety bogatej w produkty smażone a ubogiej w warzywa i owoce. Czynnikiem generującym stres oksydacyjny jest również brak ruchu fizycznego, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu oraz nadmierna ekspozycja na słońce.
Polifenole i właściwości prozdrowotne
Korzyści z przyjmowania polifenoli opierają się przede wszystkim o silne działanie przeciwutleniające. Dezaktywują wolne rodniki przekazując im elektron bądź atom wodoru.
Ponadto wykazują zdolność chelatowania jonów metali (ołów, kadm, miedź, żelazo), które mogą być toksyczne albo potęgować działanie wolnych rodników.
W badaniach na osobach z nadciśnieniem spożywających polifenole zaobserwowano działanie wazodylatacyjne co skutkowało obniżeniem ciśnienia krwi zarówno skurczowego jak i rozkurczowego. Zmalało również stężenie glukozy we krwi.
Osoby z hiperglikemią są szczególnie narażone na stres oksydacyjny oraz powstawanie produktów zaawansowanej glikacji białek, czego efektem mogą być uszkodzone mitochondria a następnie cukrzyca. Mitochondria, które zaopatrują organizm w energię (ATP) są szczególnie wrażliwe na procesy oksydacyjne. Polifenole stanowią dla nich linię obrony, ponieważ chronią przed peroksydacją lipidów, które wchodzą w skład błon komórkowych. Dodatkowo wzmagają biosyntezę mitochondrialną. Proces ten warunkuje dobrą wydajność produkcji energii w postaci ATP czyli poprawia ogólną kondycję tych organelli.
Przeciwutleniacze zaleca się szczególnie osobom z nadwagą i otyłością gdyż zapobiegają niekontrolowanemu przerostowi tkanki tłuszczowej na drodze remodelingu mitochondriów oraz nasilenia utleniania kwasów tłuszczowych. Co więcej, podczas dłuższego przyjmowania polifenoli można odnotować spadek stężenia glukozy we krwi i większą wrażliwość na insulinę. Zmianie może ulec także profil lipidowy tzn. spadek cząsteczek LDL i TG a wzrost HDL w osoczu krwi. Zmniejsza to ryzyko choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia oraz cukrzycy typu 2.
Związki polifenolowe wpływają na ekspresję genów i ciąg komunikacyjny w komórkach. Zmniejszają syntezę cytokin i enzymów prozapalnych oddziałując na komórki układu immunologicznego, tym samym łagodzą stany zapalne i alergie.
Warto wiedzieć, że polifenole mogą stymulować do pracy przeciwutleniacze endogenne czyli nasze wewnętrzne mechanizmy antyoksydacyjne (katalaza, dysmutaza ponadtlenkowa, peroksydaza glutationu). Do tego zapobiegają deficytom glutationu, który jest niezbędny w detoksykacji organizmu.
Podsumowanie
Czytając rozmaite badania w tym zakresie można szybko zauważyć, że dieta bogata w przeciwutleniacze może chronić nas przed chorobami cywilizacyjnymi w tym nowotworami i stanowi szeroko pojętą profilaktykę zdrowotną. Utrzymanie organizmu w dobrej kondycji oscyluje w kierunku diety obfitej w warzywa i owoce. Uzasadniona będzie również rezygnacja z palenia tytoniu i spożywania alkoholu. Czynniki te determinują nadmierne wytwarzanie wolnych rodników. Spożywając polifenole warto zadbać o mikrobiotę jelitową, ponieważ warunkuje biodostępność tych związków. Bakterie jelitowe wytwarzają metabolity zdolne do prawidłowego ich metabolizowania.
Ciekawostka
Ostatnio na rynku pojawił się produkt o niezwykle wysokiej zawartość antyoksydantów (w tym polifenoli). W suplemencie GOLD zawartych jest 5,73 g polifenoli w 100 ml produktu. To jest aż:
-52x więcej niż w zielonej herbacie
-18x więcej niż w korzeniu pietruszki
-10x więcej niż owocach czarnej porzeczki
Suplement GOLD zawiera także aktywne biochemicznie metabolity drobnoustrojów, w tym: kwasy
organiczne (mlekowy, octowy, jabłkowy, masłowy), witaminy, makro i mikroelementy.
