Dlaczego możemy mówić o związku bakterii probiotycznych z zaparciami?
Finalnym odcinkiem układu pokarmowego człowieka jest jelito grube. Bytują w nim bakterie probiotyczne. Wchłaniane są woda, witaminy i składniki mineralne.
Zaczyna powstawać kał, przemieszczający się w poszczególnych odcinkach jelita grubego – od okrężnicy do odbytnicy zakończonej odbytem.
Wiele nieprawidłowości wynika z zaburzenia podanych wyżej funkcji, czyli łączy się z nieodpowiednim wchłanianiem, z niewłaściwą pracą bakterii probiotycznych lub/i rozregulowaniem motoryki jelit. Efektem są zaparcia bądź biegunki.
Kał
Kał (= ekstrementy, kupa, odchody, stolec) jest tym, co pozostało po trawieniu. Nie ma możliwości, by organizm wykorzystał wszystko, choć oczywiście stara się, by resztek było jak najmniej. Bywa, że ilość kału sygnalizuje, czy nasz sposób odżywiania się w ciągu ostatnich dni był prawidłowy.
Na konsystencję i masę kału mają jednak też wpływ procesy zachodzące w jelicie grubym. Właśnie w nim powinno dochodzić do zagęszczenia stolca.
Ekstrementy poza niestrawionymi składnikami, jak np. błonnik mają oczywiście w składzie także bakterie (zarówno przyjazne, jak i potencjalnie chorobotwórcze), nadal wodę – ok. ¾ zawartości oraz śluz.
Powszechny jest brązowy kolor kału jako efekt obecności barwnika bilirubiny oraz mało przyjazny zapach (w tym związków siarki) wynikający przede wszystkim z powstających tam procesów gnilnych prowadzonych przez bakterie patogenne.
Liczy się odpowiednia perystaltyka jelit, zatem ich aktywność ruchowa. W przeciwnym razie kał wydobędzie się w stosunku do potrzeb organizmu zbyt szybko bądź w bolesny nieraz, powolny sposób.
Konsystencja kału
Ekstrementy mogą różnić się konsystencją – gęstością i spoistością. Takie cechy wynikają ze spożywanych pokarmów oraz z ewentualnych nieprawidłowości chwilowych bądź permanentnych.
W celu określenia, co jest normą, a co już nie, zarówno w dłuższej, jak i krótkiej dla organizmu perspektywie czasowej, stosuje się, mniej więcej od 25 lat, Bristolską Skalę Uformowania Stolca.
Skala jest siedmiostopniowa, zawierając w sobie typy stolca: związane z zaparciami (1-2), prawidłowe (3-4), o charakterze biegunki (5-7). Skala wskazuje ponadto, jak długo stolec pozostaje w jelicie grubym – im wyższy stopień skali, tym tempo jest szybsze.
Najkorzystniej więc, gdy znajdujemy się pośrodku skali. Dobrze, gdy defekacja następuje przynajmniej raz na 2 dni, a nie częściej niż dwukrotnie na dobę. Nie ma znaczenia pora dnia, często są to godziny poranne. Słyszano jednak o panu, który prowadził tak regularny tryb życia, że codziennie zamykał się w łazience tuż po spacerze popołudniowym, z dokładnością niemal co do minuty.
Zaparcia
Zaparcia, obstrukcje, zatwardzenia są powszechnym problemem, przypisywanym nieraz aż 2/3 populacji dorosłych mieszkańców Europy.
Niedogodności towarzyszy zwiększony wysiłek, zwolnione tempo, rzadki rytm wypróżnień, np. tylko dwa razy w ciągu tygodnia i nieraz ból. Zgodnie ze skalą Bristolowską kał ma wtedy postać twardych grudek o różnym kształcie.
Zaparcia wiążą się z nieprawidłową pracą jelit, pomijamy w tym momencie wszelkie przyczyny będące skutkiem innych chorób. W osobnym wpisie scharakteryzujemy natomiast probiotyki w kontekście zespołu jelita drażliwego.
Podstawowa przyczyna zaparć to w naszym kręgu kulturowym przede wszystkim brak ruchu i spożywanie pokarmów zawierających małą ilość błonnika. Czasami jeszcze niewielka ilość przyjmowanych płynów oraz zbyt duże spożycie tłuszczów i słodyczy. Do tego dochodzą nieprawidłowości związane z mikrobiotą.
Probiotyki na zaparcia
Wspomnieliśmy, że konsystencja kału łączy się z działaniem bakterii probiotycznych. Nieprawidłowości będą więc m.in. efektem zaburzeń jakościowych i ilościowych flory bakteryjnej.
W zasadzie chodzi o podstawowe gatunki bakterii probiotycznych czyli Lactobacillus i Bifidobakterie, które scharakteryzowaliśmy w osobnych wpisach.
Jeśli chcemy, by probiotyk ułatwił nam wypróżnianie, musimy mieć na uwadze skład obejmujące gatunki bakterii należące do wspomnianych grup. Ważne też by wykazywał się wysoką aktywnością w konsekwencji zdolnością do szybkiego działania.
W przypadku probiotyku na zaparcia ważne, by przechodził on przez całą drogę pokarmową, czyli z oczywistych względów podajemy go drogą ustną.
Liczy się również zawartość błonnika. Produkty go zawierające to prebiotyki. Zatem na zaparcia wskazane są, podkreślmy, zarówno probiotyki, jak i prebiotyki (np. otręby, siemię lniane, suszone śliwki) oraz, co stąd wynika, synbiotyki jako połączenie pre- i probiotyku.
Takie kuracje nie są obciążone skutkami ubocznymi, a niekiedy pozostają bardziej skuteczne niż typowo farmakologiczne.
Warto stosować probiotyki na zaparcia, ponadto ze świadomością, że jako skutek nie grozi nam biegunka. Przy okazji natomiast ograniczymy wzdęcia.
Bezpiecznie możemy stosować probiotyki na zaparcia u osób dorosłych oraz dzieci powyżej 3 roku życia. W przypadku młodszych dzieci lepiej jest skorzystać z konsultacji lekarskiej, w celu dobrania ściślej określonych dawek i form probiotyku.
Dodatkowo u osób dorosłych obstrukcje mają często charakter permanentny i dopiero systematyczne korzystanie z probiotyków pozwala wyeliminować te dolegliwości. Zakłada się okres przynajmniej kilkumiesięczny.
Rozważając zastosowanie probiotyków w przypadku zatwardzeń i odwołując się do praktyki, nie zapominajmy, że mamy również do dyspozycji pożyteczne bakterie zawarte w produktach spożywczych – np. jogurty, kefiry oraz kiszone ogórki, kapustę i sok z tej ostatniej. Powyższe produkty stanowią dobre wsparcie dla kuracji probiotycznej. W sporadycznych przypadkach jednak mogą wywoływać odwrotny skutek do zamierzonego. W takiej sytuacji należy ograniczyć się wyłącznie do stosowania typowego probiotyku np. Joy Day.
Stosujmy probiotyki na zaparcia
Powyżej wskazaliśmy, że warto stosować probiotyki na zaparcia. Liczy się obecność różnych szczepów Lactobacillus i Bifidobacterium.
Na zaparcia polecamy szczególnie naturalne probiotyki Joy Day o wysokiej aktywności, które nie są przetworzone w żadnym procesie tj. suszenie, mrożenie, czy ogólniej liofilizacji. W związku z powyższym, organizm zostaje od razu wyposażony w bakterie gotowe do natychmiastowego zasiedlania przestrzeni jelit. W efekcie tego jest on gotowy do rozpoczęcia prac naprawczych i regeneracyjnych w organizmie człowieka.
Poprawie ulega zarówno przewodzenie resztek pokarmowych, jak i konsystencja kału. Równocześnie, ponieważ metabolizm jest właściwie regulowany, nabieramy energii.