Choroby tarczycy – nadczynność i niedoczynność
Choroby związane z gruczołem tarczycy są obecnie częstym problemem, z którym zmaga się społeczeństwo. Odnotowano, iż dużo częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Niewątpliwie stężenie hormonów we krwi, generowanych przez tarczycę umożliwia zdiagnozowanie jej nadczynności lub niedoczynności. Obydwa zaburzenia posiadają różną etiologię. Niedoczynność spowodowana jest za niskim stężeniem hormonów produkowanych przez tarczycę natomiast zbyt wysokie ich stężenie generuje nadczynność gruczołu tarczowego.
Nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy inaczej nazywana hipertyrozeą to dolegliwość związana z podwyższonym poziomem hormonów tarczycy T3 oraz T4. Jest efektem ich nadmiernej produkcji w gruczole tarczowym, zaburzeniem pracy metabolizmu (zwiększony metabolizm) oraz nieprawidłowej pracy receptorów wiążących. Może być także rezultatem przedawkowania leków hormonalnych przyjmowanych podczas kuracji. Ponadto, w przebiegu tej choroby bardzo istotną rolę stanowi właściwie zbilansowana dieta.
Nadczynność tarczycy – główne przyczyny
- Choroba Grevesa – Basedowa – to choroba autoimmunologiczna, która jest sutkiem produkowania przez organizm immunoglobulin IgG. Immunoglobuliny wywołującą zapalenie tarczycy wraz z jej nadczynnością, ponieważ plagiatują działanie hormonu przysadki TSH, stale podwyższając poziom T3 i T4. Zaburzenia metaboliczne wynikają z przewlekłego nadmiaru hormonów tarczycy we krwi.
- Choroba Plummera to inaczej wole guzkowe toksyczne, objawia się nieprawidłowym rozrostem tarczycy. Pojawiające się guzki powodują dodatkową produkcję hormonów tarczycy. Co więcej, ta przypadłość może być wywołana przez długotrwały niedobór jodu bądź jego nadmiar w organizmie.
- Nadczynność idiopatyczna – wywołana przez nadmierne zażywanie hormonów tarczycy, często zapisywanych po operacjach i zabiegach.
- Wtórna nadczynność tarczycy spowodowana nadmiernym wydzielaniem TSH przez guzy przysadki mózgowej.
Nadczynność tarczycy – objawy kliniczne
- bezsenność
- nadpobudliwość i problem z koncentracją
- osłabienie organizmu
- zaburzenia rytmu serca – tachykardia
- spadek masy ciała pomimo dużej podaży kalorii
- zaburzenia cyklu miesiączkowania
- biegunki
- potliwość, wilgotność skóry
- powiększenie tarczycy – wole
- wytrzeszcz oczu
Rozpoznanie oraz diagnostyka nadczynności tarczycy
Rozpoznanie oraz diagnostyka nadczynności tarczycy jest możliwa poprzez wykonanie badań krwi. Niewątpliwie tą dolegliwość można stwierdzić na podstawie podwyższonego stężenia frakcji T3 (trójjodotyronina) oraz T4 (tyroksyna). Dodatkowo poprzez obecność przeciwciał anty TPO, anty TG oraz anty TSHR. Niewątpliwie ważnymi elementami w diagnozie jest wykonanie USG tarczycy, scyntygrafii i także biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej.
Dieta
Dieta u osób z nadczynnością tarczycy pełni bardzo istotną funkcję. Przyśpieszony metabolizm wynikający z dysfunkcji tarczycy sprawi, iż organizm jest narażony na katabolizm czyli utratę masy ciała. Dlatego po dokonaniu diagnozy choroby, bezwzględnie ważne jest by wprowadzić odpowiednie leczenie farmakologiczne oraz zastosować dietę.
Zalecenia dietetyczne
- Zwiększenie ilości spożywanych kalorii około 20-25%
- Zwiększenie ilości pełnowartościowego białka w diecie około 90 – 100g (mięso, ryby, nabiał)
- Spożywanie produktów zasobnych w witaminy, głównie C,E oraz A, ponieważ są najskuteczniejszymi antyoksydantami
(owoce, warzywa oraz oleje roślinne) - Zwiększenie podaży wapnia
(nabiał, produkty na bazie soi) - Należy unikać spożywania kofeiny ze względu na jej dodatkowe działanie pobudzające, które może wzmagać bezsenność, kołatanie serca
(kawa, napoje energetyzujące) - Należy unikać produktów wzdymających
(bób, kapusta, groch) - Suplementacja kwasami omega – 3
(ryby, oleje roślinne, awokado, nasiona chia, orzechy)
Leczenie
Leczenie nadczynności tarczycy odbywa się za pomocą kilku sposobów. Pierwszym z nich jest leczenie farmakologiczne. Ponadto leczenie odbywa się także za pomocą jodu promieniotwórczego, głównie w przypadku choroby Gravesa-Basedowa oraz wolu guzkowym toksycznym. Kolejnym sposobem jest leczenie operacyjne, które stosuje się przy podejrzeniu nowotworu złośliwego, równolegle występującego z nadczynnością tarczycy.