Osteoporoza – powszechny problem społeczeństwa
Osteoporoza dotyka ogromną ilość populacji. Co więcej, została uznana przez WHO za chorobę cywilizacyjną, noszącą miano “epidemii XXI wieku”. Osoby najczęściej dotykane tą chorobą to kobiety po menopauzie oraz w czasie jej trwania a także ludzie starsi. Faktem jest, iż zachorowanie na osteoporozę jest uwarunkowane i związane ze stylem życia. Dlatego działania profilaktyczne jak i poprawienie jakości życia przeciwdziała zainicjowaniu tej choroby.
Osteoporoza oraz jej definicja
“Osteoporoza jest to choroba szkieletu, charakteryzująca się upośledzoną wytrzymałością kości, co powoduje ryzyko złamania”. Ta definicja jest jedną z wielu obecnie funkcjonujących. Została sprecyzowana przez ekspertów z National Osteoporosis Foundation i National Institutes of Health. W wyniku tej choroby zmniejszeniu ulega gęstość mineralna kości, mikrostruktura tkanki kostnej zostaje zaburzona, powodując łamliwość kości.
Objawy osteoporozy
Osteoporoza należy do chorób, które nie dają żadnych symptomów klinicznych. Uzewnętrznia się jako złamanie, najczęściej kości długich lub kręgów. Szczególnie podatny na złamania osteoporotyczne jest kręgosłup, bliższy odcinek kości przedramiennej, bliższy koniec kości udowej, żebra, miednica oraz bliższy koniec kości piszczelowej. Do złamań wynikających z tej choroby zaliczamy złamania niskoenergetyczne, które powstały na skutek lekkiego urazu jednakże w przypadku osoby zdrowej nie zakończyłby się złamaniem. Ponadto do kolejnych objawów postępującej choroby zalicza się mocny ból odczuwany w środkowo-dolnej części kręgosłupa piersiowego lub piersiowo-lędźwiowego. Ból pojawia się podczas wykonywania codziennych czynności i także w pozycji siedzącej.
Niestety często osteoporoza zostaje rozpoznana po pierwszym bądź następnym złamaniu. W zaawansowanym stadium choroby dochodzi do osłabienia i deformacji szkieletu, co w rezultacie przekłada się na problemy z układem pokarmowym, oddechowym i układem krążenia.
Przyczyny oraz czynniki ryzyka powstawania osteoporozy
- wiek, po trzydziestym roku życia po uzyskaniu szczytowej masy kostnej następuje jej spadek
- płeć żeńska, w okresie menopauzy wygasają funkcje endokrynne jajników, w wyniku tego spada poziom hormonów m.in estrogenów a u mężczyzn testosteronu
- uwarunkowania rodzinne i czynniki genetyczne, ponieważ zidentyfikowanych jest 150 genów odpowiadających za gęstość tkanki kostnej oraz ryzyko złamań kości
- choroby współistniejące m.in choroby endokrynologiczne, gastroenterologiczne (zaburzenia trawienia, wchłaniania), nefrologiczne, hematologiczne (białaczka)
- przewlekłe stosowanie leków w tym steroidowych, przeciwpadaczkowych, moczopędnych, hormonów tarczycy
- niska aktywność fizyczna
- niedobory wapnia w diecie oraz witaminy D3
- unikanie ekspozycji na światło słoneczne
- nadmierne spożywanie alkoholu oraz plenie papierosów
- długotrwałe unieruchomienie
- pierwotny oraz wtórny brak miesiączki
Diagnostyka osteoporozy
Wykrycie omawianej choroby na wczesnym jej stadium umożliwiają badania diagnostyczne, do których zaliczana jest densytometria. Densytometria jest to badanie polegające na badaniu gęstości kości z użyciem aparatu densytometrycznego. Na badanie diagnostyczne powinny zgłosić się osoby doznające złamania po urazie niskoenergetycznym oraz osoby z chorobami endokrynologicznymi. Bezwzględnie powinny się także zgłosić kobiety, po okresie menopauzy, palące papierosy i także wszystkie osoby stosujące diety redukcyjne w wieku dojrzewania.
Działania profilaktyczne
Do działań profilaktycznych zaliczane są działania, które warunkują prawidłowe procesy tworzenia kości. By procesy kościotwórcze przebiegały prawidłowo należy:
- dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość soli wapnia, fosforu, magnezu
- unikać spożywania fosforanów, które znajdują się w napojach gazowanych typu cola oraz wędlinach
- wyeliminować spożywanie substancji uzależniających (papierosy, alkohol)
- przebywać na powietrzu w słoneczne dni, w celu naturalnego wytworzenia wit. D3
- suplementować witaminę D3 w okresie jesienno-zimowym i także okołomenopauzalnym
- zadbać o mikrobiotę jelitową, która syntetyzuje witaminę K
- utrzymać układ hormonalny w dobrej kondycji
- zapewnić organizmowi dostateczną ilość ruchu
Leczenie osteoporozy
Przyczyna wystąpienia choroby, płeć oraz wiek warunkuje sposoby jej leczenia. Najczęściej zalecane są leki zapobiegające utracie masy kostnej oraz prowadzące do jej odbudowy. Bez wątpienia, biorąc pod uwagę czynniki ryzyka powstawania choroby, ogromne znaczenie mają działania profilaktyczne, oraz suplementacja witaminy D3, K oraz wapnia.
Podsumowanie
Udowodniono, iż ryzyko zachorowania na osteoporozę nieustannie wzrasta. Co więcej, liczba złamań będących następstwem choroby intensyfikuje się wśród naszego społeczeństwa. W związku z tym, iż jest to choroba w dużej mierze uwarunkowana oraz związana ze stylem życia bezwzględne jest podejmowanie działań profilaktycznych.