Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy inaczej hipotyroeza to schorzenie wynikające z niedoborów hormonów produkowanych przez tarczycę bądź ich nieprawidłowy metabolizm w organizmie. W związku z tym przyczyn niedoczynności tarczycy jest kilka. Wyróżniamy niedoczynność pierwotną, wtórną oraz niedoczynność trzeciorzędową. O pierwotnej niedoczynności tarczycy mówimy, kiedy niedobór hormonów wynika z uszkodzenia narządu. Wtórna charakteryzuje się niedoborem hormonów wynikających z zaburzonej aktywacji ze strony przysadki mózgowej. Trzeciorzędowa wynika z niedostatecznego pobudzania przez podwzgórze.
Niedoczynność tarczycy – główne przyczyny
Przyczyny niedoczynności pierwotnej:
- Choroba Hashimoto to autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, dochodzi w niej do stopniowego niszczenia gruczołu tarczycy i w konsekwencji spadku produkowanych przez nią hormonów
- Całkowite lub częściowe wycięcie tarczycy
- Uszkodzenie gruczołu tarczowego wynikające z zastosowanej radioterapii w obrębie głowy i szyi
- Leczenie jodem promieniotwórczym
- Niedobór jodu w diecie
Przyczyny niedoczynności wtórnej:
- Uszkodzenie przysadki mózgowej, które jest następstwem po przebytym urazie bądź nowotworze tej części mózgu
- Sarkoidoza
Niedoczynność tarczycy – objawy kliniczne
- Zmęczenie oraz senność
- Zaburzenia miesiączkowania
- Wzrost masy ciała spowodowany spowolnieniem przemiany materii
- Niepokój połączony ze stanami depresyjnymi
- Suchość skóry
- Łamliwość paznokci oraz wypadanie włosów
- Zaparcia
- Upośledzona tolerancja na zimno
- Obrzęki twarzy, powiek
Rozpoznanie oraz diagnostyka niedoczynności tarczycy
Diagnostyka oraz rozpoznanie niedoczynności tarczycy jest możliwe poprzez wykonanie badania, które określi stężenie hormonu TSH we krwi. Dla wyjaśnienia hormon THS jest produkowany przez przedni płat przysadki mózgowej. Podczas gdy stężenie TSH przekracza normę należy zbadać stężenie tyroksyny (T4). W przypadku gdy stężenie TSH jest wysokie a T4 niskie stwierdza się niedoczynność tarczycy pierwotną. Niewątpliwie do postawienia prawidłowej diagnozy jest wykonanie badania USG. Dzięki niemu można określić wielkość oraz echogeniczność tarczycy m.in w celu wykrycia choroby Hashimoto.
Leczenie
Nieleczone choroby tarczycy prowadzą do wielu niebezpiecznych powikłań oraz pogorszeniu komfortu życia. Bez wątpienia przy niedoczynności tarczycy bardzo dużą rolę odgrywają środki farmakologiczne, oraz suplementacja lekami hormonalnymi. Niewątpliwie do działań o charakterze terapeutycznym należy zaliczyć oraz włączyć odpowiednią dietę.
Zalecenia dietetyczne
W diecie u osób z niedoczynnością tarczycy należy uwzględnić produkty bogate w jod. Najlepszym jego źródłem spożywczym będą ryby tj. makrela, łosoś, dorsz oraz woda mineralna z jego wysokim stężeniem. Ponadto ważną kwestią jest odpowiednia podaż białka, które powinno pokrywać między 15 a 20% zapotrzebowania. W przypadku niedoczynności tarczycy jego nadmierna ilość sprzyja katabolizmowi mięśni oraz zakwasza organizm. Pierwszorzędnie należy spożywać mięso drobiowe, wołowe, ryby jajka także nabiał i przetwory mleczne. Ważnym elementem jest spożywanie produktów zasobnych w błonnik pokarmowy. Znajduje się on w owocach, warzywach i produktach zbożowych. Należy zrezygnować ze spożywania substancji antyodżywczych, które również znajdują się w pożywieniu. Zalicza się do nich siarkocyjany oraz giotrogeny. Zaburzają one metabolizm hormonów, w efekcie prowadząc do przerostu tarczycy. Występują głownie w kapuście, jarmużu, kalafiorze i brukselce. Warto również zrezygnować z produktów sojowych, ponieważ zawierają genisteiny.
Kolosalne znaczenie odgrywają także witaminy i mikroelementy.
Niedoczynność tarczycy – witaminy i mikroelementy na które warto zwrócić uwagę
- Witamina B12 – wchodzi w skład produktów zwierzęcych, szczególnie wskazana przy Hashimoto. Pełni istotne funkcje w przemianie węglowodanów, tłuszczy i białek oraz przy wytwarzaniu czerwonych krwinek w organizmie.
- Witamina C – odpowiada za syntezę hormonu tyrozyny, której niedomiar generuje niedoczynność tarczycy.
(pietruszka, papryka, czarna porzeczka) - Witamina A jest odpowiedzialna za regenerację oraz wzrost komórek co jest niewątpliwie ważne przy spowolnionym metabolizmie. Dodatkowo wspiera kondycję włosów i skóry.
(jaja, podroby, tran,nabiał) - Witamina D – bierze udział w regulowaniu gospodarki wapniowo -fosforanowej. Niedobry w organizmie powodują wypadanie włosów i łamliwość paznokci.
(światło słoneczne, tłuste ryby – łosoś, makrela, śledź, tran oraz sery) - Witamina E- jest przeciwutleniaczem, który ochrania komórki organizmu przed złym wpływem wolnych rodników. Ponadto wzmacnia naczynia krwionośne – zapobiega występowaniu obrzęków. (orzechy, migdały, oleje roślinne)
- Witamina K – odpowiada za regulowanie procesów krzepnięcia krwi oraz gospodarki wapniowej.
(jaja kurze, awokado, ziemniaki)
Mikroelementy to pierwiastki potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Dla osób z niedoczynnością tarczycy szczególnie ważne są:
- Żelazo wchodzi w skład hemoglobiny, której poziom przy niedoczynności tarczycy jest obniżony. Ponadto uczestniczy w szlaku syntezowania hormonów.
(mięso, wątróbka, orzechy, ryby) - Selen wchodzi w skład enzymów – selenoproteinazy. W organizmie człowieka jeden enzym bierze udział w ojodowaniu tyroksyny do trójjodyny.
(orzechy brazylijskie, mięs, jaja, produkty zbożowe, ryby, kiełki) - Cynk wchodzi w skład białek trójjodyny. Niedomiar cynku powstrzymuje prawidłowe wiązanie tego hormonu. Co więcej, reguluje poziom cholesterolu oraz insuliny wydzielanej przez trzustkę.
(mięso, przetwory mleczne, jaja)
Probiotyki
Probiotyki przyjmowane z pożywieniem oraz naturalne suplementy probiotyczne np. preparaty marki Joy Day pomagają wzmocnić i utrzymać florę bakteryjną jelit w dobrej kondycji. Niepodważalnym faktem jest, iż flora bakteryjna jelit reguluje odpowiedź immunologiczną organizmu. Blisko 80% komórek odpornościowych znajduje się właśnie tam. Suplementacja probiotykami jest niezwykle ważna szczególnie przy chorobach autoimmunologicznych, którym towarzyszy zwiększona przepuszczalność i nieszczelność jelit.
