Wprowadzenie
Nadwrażliwość pokarmowa coraz częściej jest problemem dotykającym dzieci, młodzież i osoby dorosłe. Jak wskazują doniesienia z powodu nadwrażliwości obecnie cierpi ponad 30% populacji co sprawia, że zaklasyfikowana jest do chorób cywilizacyjnych.
Całkiem możliwe iż za taki stan odpowiada zbytnia higienizacja życia, uwarunkowania genetyczne lub/i naszpikowana żywność doprowadzająca do niepożądanej reakcji organizmu na spożywany pokarm. Reakcja organizmu może wskazywać na alergię lub nietolerancję pokarmową, które różni mechanizm oddziaływania aktywujący lub nie układ immunologiczny.
Uszkodzenie błon śluzowych jelit mogą być spowodowane przez bakterie (w wyniku zachorowania), antybiotyki, toksyny, metale ciężkie, dodatki chemiczne lub farmakologiczne. Następuje wtedy zaburzenie trawienia i wchłaniania. Doprowadza to do zalegania resztek niestrawionego pokarmu, które mogą doprowadzić do rozwoju niepożądanych bakterii chorobotwórczych i uwalniania toksyn do krwioobiegu. Obciąża to tym samym układ odpornościowy, który błędnie rozpoznaje substancje szkodliwe od odżywczych.
Alergia pokarmowa
Alergia wiąże się przede wszystkim z błędną reakcją układu immunologicznego traktującego spożyty pokarm jako element szkodliwy dla organizmu. Tym samym dochodzi do niepożądanych działań, rozwoju stanu zapalnego oraz wystąpienia objawów alergennych.
Główną rolę w badaniu alergii odgrywają przeciwciała IgE, których czas wystąpienia klasyfikuje zakres alergii; IgE – zależne (natychmiastowa reakcja) oraz IgE – niezależne (reakcja opóźniona – często mylnie nazywana nietolerancją pokarmową. Przy niej wskaźnikiem są przeciwciała IgG). W przypadku występowania reakcji na dany alergen pokarmowy aktywowane są limfocyty (limfocyty T pomocnicze), które uwalniają cytokiny prozapalne. Następnie te pobudzają inne limfocyty (limfocyty B) aktywujące produkcję wspomnianych przeciwciał.
Jeśli reakcja objawia się szybko, do 2 godz od spożycia alergenu klasyfikowana jest jako IgE- zależne (taki mechanizm stanowi 90% alergii pokarmowych) natomiast w przypadku IgE – niezależna (IgG – zależna) objawy występują nawet po kilkunastu godz do 2-3 dni.
Nietolerancja pokarmowa
Nietolerancja pokarmowa jest zupełnie innym typem reakcji organizmu na spożyty pokarm, wynikającej z braku lub niskiej aktywności enzymów trawiennych. Powstająca reakcja nie aktywuje układu immunologicznego jak w przypadku alergii.
Wśród nietolerancji wyróżnia się uwarunkowania powodujące niepożądaną reakcję organizmu:
- enzymatyczne (wywołane brakiem enzymów trawiennych wynikających z predyspozycji genetycznych lub spowodowanych chorobą układu pokarmowego np: nietolerancja laktozy, fruktozy, sacharozy, glutenu)
- farmakologiczne/ chemiczne (spowodowane spożyciem substancji zawartych w żywności np: histamina, tryptamina, fenyloetyloalamina)
- idiopatyczne (spowodowane spożyciem pokarmów zawierających dodatki do żywności np: barwniki, konserwanty czy przeciwutleniacze)
Objawy występujące w przypadku nietolerancji ujawniają się o wiele później, nawet do kilkunastu godz od spożycia nietolerowanego pokarmu. Trudność zdefiniowania czy mamy do czynienia z alergią utajnioną IgE – niezależna czy nietolerancją wiąże się z koniecznością przeprowadzenia szeregu badań, prób prowokacji pokarmowej oraz wprowadzeniem diety eliminacyjnej. Jest to oczywiście długotrwały proces.
Działanie probiotyków neutralizujące objawy
Objawy występujące w przypadku alergii i nietolerancji często są o tym samym podłożu, m.in. to:
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego (refluks żołądkowo jelitowy, ostre i przewlekłe zaburzenia jelitowe, uczucie przelewania w jelitach, wymioty, biegunka, nudności, kolka, wzdęcia, bóle brzucha, problemy z wypróżnianiem),
- dolegliwości górnych dróg oddechowych (przewlekły kaszel, nieżyt nosa, alergiczne zapalenie jamy ustnej, nieżyt krtani, astma),
- objawy skórne (zmiany wypryskowe, rumienie, pokrzywka, grudki obrzękowe, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, łojkotowe zapalenie skóry)
Bakterie kwasu mlekowego pobudzają układ odpornościowy do tolerowania przyjmowanego pokarmu. Wzmacniają ściany śluzowe jelita a także posiadają zdolność metabolizowania cukrów (w tym laktozy; bakterie kwasu mlekowego fermentują laktozę w celu wytwarzania niezbędnych kwasów odgrywających istotną role w regulacji pH, wchłaniania wapnia, żelaza i magnezu). Stosowanie probiotyków pozytywnie wpływ na wytwarzanie enzymów trawiennych. Badania potwierdzają, że probiotyki zwiększają tolerancję na antygeny pokarmowe i powodują brak negatywnej reakcji na liczne alergeny, zapobiegają więc dolegliwościom wspomnianym powyżej.
Wskazania
Jak już wspomniałem objawy w przypadku alergii ujawniają się dość szybko i związane są z reakcją układu immunologicznego zatem stosowanie produktów probiotycznych jest jednym z najczęstszych zaleceń dietetycznych.
Ułatwia organizmowi przyswajanie składników odżywczych, usuwanie substancji szkodliwych, wpływa na procesy metaboliczne, ułatwia trawienie i pracę jelit. Przyleganie do komórek nabłonka jelitowego zmniejsza przenikanie alergenów. Dostarczanie aktywnych bakterii probiotycznych przyczynia się do skutecznego zmniejszania stanu zapalnego. Ponadto aktywuje receptory pobudzające układ odpornościowy, a także syntezę przeciwciał i cytokin.
W przypadku stosowania probiotyków w płynie Joy Day, warto wziąć pod uwagę szereg metabolitów zewnątrzkomórkowych, które zawarte są w produktach.
Okazuje się, że stosowanie preparatów probiotycznych ma bezpośredni wpływ na zmniejszenie przepuszczalności błony śluzowej jelit i wzmacnianie bariery immunologicznej. Tym samym unikamy reakcji zapalnych i nadwrażliwości pokarmowej. Oczywiście równocześnie istotnym elementem jest zastosowanie diety eliminacyjnej w celu wykluczenia produktów, do których zaistniało podejrzenie nadwrażliwości.
Autor: Piotr Mysiuga
Kierownik sprzedaży Flow Day Distribution , pasjonat zdrowia i prawidłowego odżywiania , absolwent Collegium Da Vinci w Poznaniu .